Poważne obrażenia ograniczające kontakt z bliskim uprawniają do wypłaty zadośćuczynienia od ich sprawcy – precedensowy wyrok Sądu Najwyższego


Od pewnego czasu, praktykujący w ubezpieczeniach radcy prawni wskazują, że nie tylko śmierć, ale również innego rodzaju naruszenie więzi między najbliższymi członkami rodziny powinno uzasadniać przyznanie rekompensaty w formie zadośćuczynienie. Ubezpieczyciele stoją jednak na stanowisku, że nie można nadmiernie rozszerzać katalogu dóbr osobistych, ochrona prawna przysługuje jedynie osobom bezpośrednio poszkodowanym, a więc uczestniczącym w wypadku.

Sąd Najwyższy w precedensowym wyroku z dnia 26.10.2016 r. o sygn. akt V CSK 291/16 wskazał, że poważne obrażenia uniemożliwiające kontakt bliskich z poszkodowanym uprawniają ich do uzyskania zadośćuczynienia na podstawie art. 446 par. 4 K.c. , który zakłada zadośćuczynienie za skutki spowodowania śmierci osoby najbliższej, ale nie wyłącza podobnego świadczenia w innych wypadkach.

Jest to jedno z ważniejszych w ostatnich latach orzeczeń z zakresu prawa odszkodowawczego. Wyrok Sądu Najwyższego potwierdza, że zasądzenie zadośćuczynienia pieniężnego jest możliwe zarówno wtedy, gdy więź między członkami rodziny zostaje całkowicie zerwana, w szczególności na skutek śmierci, jak też wówczas, gdy czyn sprawcy uniemożliwia kontynuowanie tych więzi w normalny sposób.

Sąd Najwyższy nie znalazł podstaw aby dokonywać rozróżnienia między zerwaniem więzi rodzinnej wskutek śmierci, a niemożnością jej nawiązania z uwagi na poważny uszczerbek na zdrowiu, uznając, że w każdym z tych przypadków dochodzi do naruszenia dobra osobistego, tyle że z różną intensywnością. W orzeczeniu znaleźć można również podkreślenie wagi ochrony życia rodzinnego w naszym systemie prawnym, jak również uznanie braku podstaw dla twierdzenia, że osoby „pośrednio poszkodowane” nie korzystają z takiej samej ochrany prawnej jak osoby „bezpośrednio poszkodowane”, co stałoby w sprzeczności tak z konstytucyjna zasadą równości, jak i konstrukcją adekwatnego związku przyczynowego.

Zadośćuczynienia takiego można żądać nie tylko od sprawcy odpowiedzialnego na zasadzie winy, ale także od ubezpieczyciela. Bezsprzecznym jest, że więzi rodzinne o trwałym charakterze między osobami bliskimi stanowią dobra osobiste w rozumieniu art. 23 K.c. a za naruszenie może należeć się zadośćuczynienie zgodnie z art. 24 § 1 K.c.

To precedensowe orzeczenie stanowi ważny aspekt w procesach o zasądzanie zadośćuczynień, ale to jednak jeszcze zbyt mało aby wpłynąć na praktykę likwidacyjną zakładów ubezpieczeń. W najbliższym czasie można więc się spodziewać stale rosnącej liczby sporów sądowych, gdyż dotknięte krzywdą rodziny nie powinny rezygnować z przysługujących im uprawnień. Ponadto nawet Rzecznik Finansowy od pewnego czasu przypominał, że w polskim prawie obowiązuje zasada pełnej odpowiedzialności odszkodowawczej i ubezpieczyciele winni brać to pod rozwagę.

Radca prawny
Alicja Kaszta
tel.: 608 436 324

Czytaj więcej

Wypadek na basenie – czy poszkodowanemu przysługuje odszkodowanie?

Odpowiedzialność za bezpieczeństwo na pływalni ponosi jej właściciel – ten, kto prowadzi działalność gospodarczą polegającą na udostępnianiu pływalni klientom. Podstawę odpowiedzialności stanowi zasada winy. Zgodnie z art. 415 k.c. osoba, która ze swojej winy wyrządziła szkodę, obowiązana jest do jej naprawienia.
Do powstania odpowiedzialności za szkodę niezbędne jest łączne spełnienie trzech przesłanek: zdarzenia polegającego na zawinionym działaniu bądź zaniechaniu, szkody oraz związku przyczynowego pomiędzy szkodą a zdarzeniem. Ciężar dowodu, zgodnie z art. 6 k.c., spoczywa na poszkodowanym.
Jeżeli istnieje możliwość wykazania odpowiedzialności właściciela pływalni za powstałą szkodę, wówczas zasadne będzie wystąpienie do sprawcy szkody z roszczeniem odszkodowawczym.

W przypadku posiadania przez właściciela pływalni ubezpieczenia OC prowadzonej działalności, osobie poszkodowanej służy możliwość bezpośredniego zwrócenia się z roszczeniami odszkodowawczymi do ubezpieczyciela.

Uwaga! Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń z tytułu ubezpieczenia OC nie musi być tożsama z odpowiedzialnością cywilną właściciela pływalni.

Umowa ubezpieczenia może wprowadzać modyfikacje zakresu odpowiedzialności (umowne wyłączenia ochrony). Możliwa jest więc sytuacja, w której właściciel pływalni będzie odpowiadał za szkodę, zaś zakład ubezpieczeń z uwagi na treść wyłączeń nie będzie udzielał ochrony ubezpieczeniowej.
Powyższa sytuacja wynikać będzie z umowy ubezpieczenia zawartej pomiędzy ubezpieczającym i ubezpieczycielem. Zatem nie ma ona wpływu na uprawnienie poszkodowanego do żądania naprawiania szkody. Oznacza to, iż szkodę w części niezaspokojonej przez ubezpieczyciela poszkodowany może dochodzić bezpośrednio od sprawcy szkody – właściciela pływalni.

Roszczenia przysługujące poszkodowanemu to:

1/ odszkodowanie – zwrot kosztów związanych z wypadkiem (np. koszty z leczenia i rehabilitacji, opieki nad poszkodowanym, transportu poszkodowanego do szpitala, adaptacji mieszkania stosownie do zwiększonych (zmienionych) potrzeb poszkodowanego, a także przygotowania go do wykonywania nowego zawodu) – art. 444 § 1 k.c.;

2/ zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę (rekompensata za doznane cierpienia fizyczne i psychiczne poszkodowanego) – art. 445 k.c. w związku z 444 k.c.;

3/ w przypadkach, okresów niesprawności po wypadku skutkujących niemożnością wykonywania pracy (prowadzenia działalności) zwrot utraconych korzyści – art. 361 k.c.;

4/ renta uzupełniająca (stanowi wyrównanie różnicy w dochodach osiąganych przez poszkodowanego przed wypadkiem w stosunku do dochodów uzyskiwanych przez niego po wypadku) – art. 444 § 2 k.c.;

5/ jednorazowe odszkodowanie (tzw. kapitalizacja renty), które jest uzasadnione w szczególności gdy poszkodowany w następstwie wypadku stał się inwalidą, a jednorazowe świadczenie umożliwi mu wykonywanie innego zawodu, przy czym jeżeli poszkodowany korzysta z tego świadczenia traci prawo do renty uzupełniającej z punktu 4 – art. 447 k.c.;

6/ renta na zwiększone potrzeby (polegająca na zapewnieniu poszkodowanemu środków potrzebnych do poprawy jego stanu zdrowia) – art. 444 § 2k.c.

basen

Do udowodnienia roszczenia związanego ze szkodą potrzebna jest dokumentacja medyczna: karta informacyjna leczenia szpitalnego, historia choroby, zaświadczenia lekarskie. Istotne są też dowody potwierdzające fakt powstania opisanego zdarzenia, np. świadkowie zdarzenia, nagrania z monitoringu. W celu wykazania kosztów leczenia należy zachować paragony i rachunki za zakupione lekarstwa, sprzęt medyczny i opatrunki oraz rachunki za rehabilitację itd.
Zgromadzona w sprawie dokumentacja powinna potwierdzać fakt powstania zdarzenia, jego przyczynę, rozmiar powstałych obrażeń, strat majątkowych oraz ich związek ze szkodą.
Istotnym dowodem w sprawie będzie również opinia biegłego sądowego z dziedziny medycyny.

Radca prawny
Alicja Kaszta
tel.: 608 436 324

Czytaj więcej